جرم و جنایت یکی از معضلات همیشگی بشر از ابتدا بوده و تا انتها نیز باقی خواهد ماند. لزوم کاهش جرم و زندانی شدن افراد به رشد و توسعه اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی جامعه دارد. از انجا که این پدیده نظم هر جامعه ای را برهم می زند، لزوم مجازات زندان به منظور کاهش جرم آن هم در صورت اثرگذاری مثبت این تنبیه؛ موثر خواهد بود. اما گاها زندانی شدن برخی افراد به تبع نوع جرم سبک به ویژه از نوع جرایم مالی و غیرعمد؛ می تواند در دراز مدت اثرمعکوس داشته باشد و مشکلات زیادی را هم برای فرد زندانی و هم اعضای خانواده ی او ایجاد نماید.
علاوه بر آن امروزه با ورود هزاران نفر به زندان های کشور؛ علاوه بر ترویج جرم در بین زندانیان؛ هزینه های سنگینی را برای کشور به بار خواهد آورد بنابراین این سوال پیش می اید که آیا زندانی شدن راهکار مفیدی برای برخی از جرایم است و چه اثرات مخربی بر جامعه و خانواده خواهد داشت؟
در این مقاله به تاثیرات منفی زندانی کردن والدین اشاره خواهیم نمود.
اثرات زندانی شدن والدین بر فرزندان
کودکان تا زمان بزرگسالی و تکمیل شخصیتشان از والدین خود الگوپذیری می کنند. آثار مثبت و منفی رفتاری و اخلاقی آنان به شکل موثری بر فرزندان نیز اثر می گذارد. بسیاری از جامعه شناسان و روانشناسان بر این تاکید دارند که ابتدا محیط خانواده و وضعیت اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی خانواده بر مجرم شدن و نشدن فرزندان اثر می گذارد و بعد از آن جامعه می تواند عامل مهمی باشد.
از عوامل مهم بزهکاری بسیاری از نوجوانان و حتی کودکان؛ از هم گسیختگی و فروپاشی خانواده است که با حضور یکی از والدین در زندان، ضمن فشار آمدن بر سایر اعضای خانواده، افراد جامعه نیز نگاه متفاوتی به آن خانواده خواهند داشت.
بسیاری از تحقیقات نشان داده است که فرزندان چنین خانواده هایی به نوعی نسبت به جامعه بدگمان خواهند شد و احتمال ادامه ی مسیر والدین را دارند. از طرفی فرزندان در صورتی که سرپرست خانواده در زندان باشد از کودکی باید تجربه کار را داشته باشند تا بتوانند در تامین معاش خانواده نقش موثری داشته باشند. بسیاری از کودکان در این گونه مواقع با انواع بزهکاری و جرائم مختلف آشنا خواهند شد.
ابتلا به انواع استرس ها و اضطرابهای دوران کودکی در این فرزندان ب نسبت بیشتر از همسالانشان است چرا که مشکلات اقتصادی و تنش های خانوادگی ناشی از زندانی شدن والدین مانع از برقراری آرامش طولانی مدت در انها خواهد شد.
این عدم آرامش در بسیاری از این کودکان منجر به ترک تحصیل نیز می شود که خود زمینه ای را برای بزهکاری انان در آینده فراهم خواهد آورد.
اثرات زندانی شدن بر همسر
زمانی که سرپرست خانواده به دلایلی به زندان می رود؛ بخش بزرگی از مسایل و مشکلات در وهله ی اول بر دوش همسر او خواهد ماند. بسیاری از همسران با جدایی از والد زندانی شده به نوعی از این مشکلات فرار می کنند اما در صورتی که صاحب فرزندی باشد، به تنهایی باید به عنوان سرپرست کودک خود باشند و ضمن تامین معاش فرزند؛ در مسایل تربیتی و تحصیلی کودک خود دچار مشکل خواهند شد.
بسیاری از همسران این افراد به ویژه زنان در صورت عدم جدایی به عنوان زنان سرپرست خانواده مجبور به انجام شغل های طاقت فرسا و سخت هستند تا ضمن رفع مشکلات مالی همسر خود، خرج زندگی و کودکان را نیز تامین نمایند.
مشکلات روانی، عاطفی، اجتماعی و اقتصادی همگی می تواند از جمله اثرات منفی زندانی شدن یکی از والدین بر همسرشان باشد.
اثرات زندانی شدن افراد بر جامعه
زندان به عنوان یک روش تادیبی برای افرادی است که به نوعی مرتکب جرمی در جامعه شده اند و برای جبران ان یا کاهش اثرات آن جرم باید مدت زمان مشخصی را در زندان و بدور از آزادی های فردی و اجتماعی بگذرانند. در واقع اثر زندانی کردن افراد باید یک اثر تنبیهی برای عدم بازگشت فرد به مسیر جرم باشد. اما گاهی این مسیر منجر به بروز جرم ها و مشکلات عدیده ای برای فرد و خانواده و جامعه خواهد شد.
زندانی شدن افراد در صورتی که تعداد زندانیان بیش از حد ممکن باشد می تواند اثرات اقتصادی منفی بر پیکره ی جامعه بگذارد و یا محلی برای اموزش بین افراد مجرم سابقه دار با افراد بدون سابقه بشود و بدین نحو چرخه ی جرم گسترش پیدا کند.
جوامعی که میزان رشد اقتصادی و فرهنگی بالاتری دارند ، میزان جرم و جنایت و بالتبع زندانی کردن افراد در ان بشدت روند کاهشی خود را طی می کند.