توانمندسازی زنان یکی از مباحث مهم در جهان امروز است که به علت افزایش زنان سرپرست خانواده در حال گسترش است. اما به دلیل تغییرات متنوعی که در ساختار اجتماعی به وجود آمده است، مثل فوت شدن، زندانی شدن، طلاق، اعتیاد و رها کردن خانواده توسط سرپرست خانوار؛ مسئولیت و سرپرستی خانواده بر عهده ی زنان قرار داده شده است.
تعداد زنان سرپرست خانوار در سالهای گذشته تا کنون بشدت افزایش پیدا کرده است و بسیاری از کشورها به دنبال رفع تبعیض ها و مشکلات ناشی از این آسیب برای زنان هستند. بسته به نوع و قوانین کشورها، رسیدگی به این قشر از جامعه نیز متفاوت است.
ما در این مقاله قصد داریم با آگاه نمودن جامعه؛ نسبت به چگونگی توانمندسازی زنان سرپرست خانواده مطالبی را بیان کنیم.
توانمند سازی زنان چه معنایی دارد؟
توانمندسازی به معنای رشد استعدادهای نهفته ی افراد است. توانمند سازی زنان نیز به معنای ارتقای حس ارزشمند بودن در زنان با کمک استعدادها و ویژگی های آنان است. تاریخ توانمندسازی زنان در جوامع غربی از سالهای بسیار دور آغاز شده و بسیاری از سازمانهای مردم نهاد و خیریه های مردمی در جهت بازگرداندن حقوق زنان به ویژه زنان سرپرست خانوار تلاش های متنوعی کرده اند. مقابله با خشونت علیه زنان، ایجاد شرایط برابر در اشتغال، ایجاد شرایط برابر در دریافت حقوق مادی و معنوی در جامعه و …. همگی از حمله ی این تلاشها بوده است.
راهکارهای توانمندسازی زنان چیست؟
- آموزش مهارت زندگی
یکی از اصول مهم در زندگی آموزش و یادگیری مهارت های زندگی است. این مهارت ها شامل موارد بسیاری از جمله، مدیریت، خرید، اداره زندگی، حفظ ارتباطات اجتماعی، آموزش علوم پایه ی روز، افزایش مهارت های بین فردی، دوری از اختلاف یا برخورد با دیگران، افزایش اعتماد به نفس و … می باشد.
یادگیری و کسب مهارت در هرکدام از موارد بالا به تنهایی کافی نیست و مجموع این مهارت ها می تواند برای توانمندسازی افراد به ویژه زنان سرپرست خانواده مهم و اثرگذار باشد و منجر به خودکفایی آنان بشود.
- آموزش مهارت شغلی مناسب
مهارت شغلی کاملا در راستای توانایی و مهارت های فردی افراد است. آموزش مهارت شغلی برای زنان در جهت توانمندسازی آنان در کشور ما در مراکز فنی حرفه ای و با کسب مدرک حرفه ای معتبر؛ می تواند مسیر کسب مجوز برای اشتغال زنان را در آینده هموارتر سازد. برای کشف استعدادهای فردی، مراکز متنوعی به صورت خصوصی و دولتی وجود دارند که افراد می توانند با حضور در آن به استعدادهای نهفته خود پی ببرند و در جهت اهداف شغلی از آن بهره مند شوند.
- ایجاد فرصت های شغلی مناسب
زنان در جوامع امروزی بیش از پیش به سمت مشارکت حداکثری در جامعه از طریق کسب مشاغل روی آورده اند. بسیاری از دولت ها حتی در ایران نیز با تاکید بر حضور زنان به عنوان نیمی از جامعه ی فعال در کشور؛ به دنبال توانمندسازی زنان به ویژه زنان سرپرست خانواده هستند تا ضمن بهره مندی از نیروی انسانی جوان و بالقوه؛ از میزان تاثیرات فقر ناشی از مشکلات اقتصادی و تحریم ها کاسته شود و به نوعی سپر محافظی برای زنان سرپرست خانوار از نظر مسائل اقتصادی باشد.
- بهره گیری از امکانات جامعه
گاه با این تصور غلط که صرف حضور زن در جامعه یعنی اجازه رشد به او و توانمندسازیش؛ ضربه های محکمی به زنان و فعالیت های اقتصادی می زند. منظور از این جمله این است که اگر قرار است ما در جهت توانمندسازی زنان گام برداریم و از مهارت و تخصص انان استفاده کنیم؛ باید امکانات مناسبی را نیز برایشان فراهم آوریم و از حقوق برابری در مقابل با مردان در همین جایگاه برایشان قائل شویم.
جای هیچگونه شکی نیست که بستر و امکانات مناسب در رشد افراد سهم بزرگی دارد و صرف داشتن ایده و نظرات خوب نمی تواند
- حضور زنان در نمایشگاه ها، جلسات کاری و شغلی و اجازه بیان نظرات و ایده هایشان
ما چه بخواهیم و چه نخواهیم زنان نیمی از جمعیت فعال ما را تشکیل می دهند و بنابراین باید از حضور و انرژی زنان در جهت تسهیل مسیر اقتصادی جامعه بهره مند شد. بسیاری از زنان سرپرست خانوار هستند که به دلیل نبود امکانات و یا عدم اطلاع از امکانات موجود در جامعه؛ ضمن داشتن استعداد و توانایی خوب، همچنان به عنوان نیروهای غیرفعال و نیمه فعال مشغول به کار هستند. در حالی که اگر استعداد نهفته ی انان کشف شود و از ایده ها و نظرات انان اگاه شویم؛ تغییرات محسوسی در برخی بنگاه ها و کارگاه های اقتصادی رخ خواهد داد که هم به نفع و در جهت توانمند سازی زنان است و هم چرخه ی اقتصادی با شتاب و در مسیر مناسب تری حرکت خواهد کرد.
راه صحیح برای بهره مندی از این ظرفیت بالقوه و تبدیل آن به ظرفیت بالفعل؛ اجازه ی حضور زنان در جلسات تخصصی در مراکز دولتی و خصوصی، حضور انان در نمایشگاه های کشوری و بین المللی، بهره مندی از نظرات و ایده های آنان و … می باشد.
- ایجاد بستر مناسب محیطی برای اشتغال زنان
در تمام ادوار در تمامی کشورهای جهان حضور زنان در محیطهای اجتماعی و در بین مردان دارای چالش بوده است. با گذشت زمان و تغییرات و تحولات تاریخی و اجتماعی بسیاری از کشورها با وضع قوانین تا حدودی سعی در بسترسازی مناسب برای حضور بانوان در جامعه ی خود شده اند.
از آنجا که زنان ضمن نقش اجتماعی و فعالیت در بیرون از خانه باید بخشی از زمان خود را صرف فعالیت در خانه و مراقبت از فرنزدان و خانواده کنند؛ لذا بستر محیطی و قوانین کمتر سختگیرانه می تواند به رشد و شکوفایی زنان بسیار کمک کند.
ایجاد محیطی امن، سالم، پویا، شاد و دارای کمترین مشکلات و سواستفاده از زنان از دغدغه های اصلی در مسیر توانمندسازی زنان است.
نتیجه گیری
بحت مهم و ارزشمند توانمندسازی زنان سرپرست خانواده؛ امروزه یکی از دغدغه های اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در کشور ماست. مشکلات اقتصادی منجر به این شده است که روند تعداد زنان سرپرست خانوار افزایش یابد و مشکلات معیشتی بیش از پیش گریبانگیر دولت ها و سازمان های رفاهی بشوند.
بهترین راه برای گذر از این مشکلات توانمند کردن زنان و بهره مندی از استعدادهای نهفته ی آنان به عنوان نیروی انسانی مفید در جامعه است. زمینه ساز این شکوفایی اقتصادی؛ ایجاد بستر مناسب از طریق قانون و ایجاد محیط های امن برای زنان است. حقوق برابر و ارائه ی مجوزهای معتبر در زمینه ی کسب و کارهای خانگی و حمایت بخش دولتی و خصوصی از انان به خوبی می تواند زنان سرپرست خانواده را توانمند سازد و در مسیر حل مشکلات اقتصادیشان توانمندتر سازد.
